Żegnamy dziś Tadeusza Konwickiego - twórcę wybitnego

2015-01-15

Był wybitnym pisarzem, wspaniałym reżyserem filmowym i scenarzystą. Jego obrazy literackie i filmowe są i pozostaną istotnym fragmentem fundamentu kultury polskiej.
Uczył się w Gimnazjum króla Zygmunta Augusta w Wilnie. W 1944 zdał konspiracyjną maturę. W latach wojny był żołnierzem podziemia niepodległościowego, następnie walczył w antysowieckiej partyzantce. Później studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim i na Uniwersytecie Warszawskim.
Na przełomie lat 40. i 50. publikował w stylu socrealistycznym, choć już jego debiutancka powieść pt.: „Rojsty” została zatrzymana przez cenzurę w 1948 roku i ukazała się dopiero w roku 1956. O tym politycznym zaangażowaniu się Konwicki powie po latach: „Nie tylko nic nie zyskałem, ale i straciłem. Mogę na to przytoczyć dowód: pięć moich nieudanych, wadliwych, ułomnych i chorych książek to właśnie straty spowodowane moim lekkomyślnym przyłączeniem się do marksizmu”. „Szukałem swego miejsca na ziemi”. „Przy przekonaniu, że głupi świat doprowadził do wojennej hekatomby wydawało mi się, że receptą na wydobycie się z tej całej katastrofy, również moralnej, jest utopia socjalistyczna”.
Rozczarowany komunistycznym systemem, wielokrotnie podpisywał listy protestacyjne. Usunięty z partii został członkiem Towarzystwa Kursów Naukowych – niezależnego i nieformalnego stowarzyszenia edukacyjnego.                                                                                              
Od 1976 roku Konwicki publikował w wydawnictwach drugiego obiegu i w prasie emigracyjnej. W podziemiu ukazał się m.in. jego antyreżimowy tryptyk: „Kompleks polski” (1977), „Mała apokalipsa” (1979) i „Rzeka podziemna, podziemne ptaki” (1984).
Każda kolejna książka Konwickiego wywoływała ważne dyskusje. Sam jednak o swoich dokonaniach mówił z sarkazmem. Dla jego stylu najbardziej charakterystyczna jest ironia i dystans wobec rzeczywistości. Był kimś, kto mówił, że jest ostatnią osobą pamiętającą XIX w. Nikt nie pamiętał go tak dobrze, z taką świadomością.
W 2005 r. został uhonorowany Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2010 roku otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznaną za całokształt działalności w dziedzinie twórczości artystycznej. W roku 2012 został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Tadeusz Konwicki zmarł w wieku 88 lat. Spocznie dziś na Powązkach Wojskowych w Warszawie.

 

Fot. D. Matloch/MKiDN

« powrót